2020-09-07
Recenzja książki Michała Kawęckiego - CZARNI LWÓW Historia I. Lwowskiego KS Tom I (część 1 ogólna)
W tym samym czasie, po dokładnym zaznajomieniu się z wszystkimi treściami zarówno na tej stronie internetowej, jak i na Wikipedii opisującej zespół piłkarski Czarnych Lwów (notabene jesteśmy z dużą pewnością przekonani że autor książki o Czarnych Lwów jest jednym z głównych administratorów, którzy wypełniają treścią to hasło w encyklopedii internetowej, gdyż podane przypisy i bibliografia zgadzają się w prawie 100% z treścią tej książki - odniesiemy się do tych zapisów w przyszłości), skontaktowaliśmy się z autorem. W prowadzonej z autorem korespondencji poinformowaliśmy go m.in. o wydanym przez nas w czerwcu 2015 roku, 3 tomu serii Historii Sportu - "Rozgrywki piłkarskie w Galicji do roku 1914", w której to książce szczegółowo odtworzyliśmy początki polskiej piłki nożnej w Galicji, od jej powstania w XIX wieku aż do wybuchu I Wojny Światowej.
Autor, pomimo że doceniamy i szanujemy to, że z pewnością poświęcił wiele lat pracy nad klubową monografią, jak sam ją nazywa, nie odniósł się do naszej książki zbyt entuzjastycznie. Po lekturze jego książki widać jednak, że doskonale się z nią zapoznał, nie poinformował jednak czytelników że była jednym z jego źródeł. Na przykład w części opisującej lata 1908-14, nie zaprezentował żadnej istotnej informacji o której nie napisaliśmy wcześniej w naszej publikacji o Galicji, wydanej 5 lat temu. Nowymi są wyniki spotkań towarzyskich Czarnych.
Jako redaktor prowadzący wydawnictwa Historii Sportu poświęciłem wraz z grupą przyjaciół i kolegów kilka lat nad dogłębnym zbadaniem początków piłki nożnej w naszym kraju, ze szczególnym uwzględnieniem miasta Lwowa. Równocześnie takie same badania, pokrywające się w 100% z naszymi wynikami, przeprowadził już w 1999 roku nasz przyjaciel, Polak zamieszkały we lwowskim Kleparowie - Bogdan Lupa (w tym samym czasie co my opublikował swą książkę napisaną w języku ukraińskim - Kroniki lwowskiego futbolu - Tom I /druga połowa XIX wieku - 1965 rok/). W związku z tym, nasza wiedza o początkach Czarnych nie pozwala nam na milczenie, w sytuacji gdy pojawia się publikacja, która powiela błędne, stereotypowe informacje o początkach polskiej piłki nożnej. Równałoby się to z wiedzą, którą przez ponad 90 powtarzała i powielała grupa autorów, piszących o początkach polskiej piłki nożnej. Wiele serca (niektórzy z nas traktują to jako życiowe hobby), włożyliśmy w opisanie i prawidłowe zidentyfikowanie pionierskiego czasu futbolu w stolicy Galicji, które zaprocentowało opisaniem z imienia i nazwiska ponad stu zdjęć drużyn i zawodników Czarnych Lwów. Napisaliśmy także kilkadziesiąt prawdziwych biogramów pierwszych piłkarzy, działaczy i trenerów tego klubu.
Jedną z naszych inspiracji do zajęcia się m.in. problemem ustalenia pierwszeństwa polskiego klubu piłkarskiego była hipoteza, zamieszczona przez Andrzeja Gowarzewskiego w książce "Lwów i Wilno", wydanej w 1997 roku. Po przeanalizowaniu wszystkich (sic!) meczów piłkarskich we Lwowie od XIX wieku do końca 1907 roku znaleźliśmy odpowiedzi na wiele nurtujących nas pytań i zagadek, które przedstawiliśmy szczegółowo wraz z tezami popartymi źródłami w publikacji - Rozgrywki piłkarskie w Galicji do roku 1914.
Będąc członkami zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Historyków i Statystyków Piłki Nożnej, jako autorzy i wydawcy serii Historia Sportu Piotr Chomicki oraz Leszek Śledziona wraz z innymi współtworzącymi tę serię od samego początku, czyli od połowy 2013 roku, opierają swą metodologię pracy wyłącznie na źródłach. Nasze publikacje charakteryzuje m.in. to że każdy wynik meczu, każda informacja czy każde opublikowane zdjęcie ma w naszej serii podane swoje udokumentowane źródło np. prasa znajdująca się w bibliotekach, komunikaty związkowe i pisma klubowe znajdujące się w archiwach, zdjęcia pochodzące z kolekcji znajdujących się w instytucjach czy prywatnych zbiorach ect.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Przejdźmy jednak do merytorycznej oceny, którą zapowiedzieliśmy na łamach naszej strony facebookowej już 4 lipca. Od dziś będziemy kontynuować naszą recenzję w częściach (co pewien okres czasu), także m.in. na naszym blogu www.rocznikpilkarski.pl. Gdy 3 dni wcześniej po raz pierwszy na swej stronie na fb, poświęconej I. LKS "Czarni" Lwów, Michał Kawęcki zapowiedział jej ukazanie się 1 sierpnia (równocześnie uruchomił przedsprzedaż na allegrolokalnie.pl), znów doszło do naszego ponownego kontaktu.
Zaznajomiwszy się z treściami zapowiadającymi i zachęcającymi do zakupu książki (na facebooku i stronie internetowej) dość szybko, bo po zadaniu kilku ważnych pytań dotyczących daty założenia i początków działalności klubu oraz prośby o podanie źródeł, zostałem zbanowany (usunięto moje komentarze/pytania) na tej stronie. Nasze zaniepokojenie budzi fakt, że autor zignorował nasze sugestie dotyczące dotychczasowych błędów, związanych z istotnymi faktami.
Na początku pragniemy poinformować wszystkich zniecierpliwionych, że publikacja ta dotarła do nas z trzytygodniowym opóźnieniem - 21 sierpnia, z powodu problemów wydawcy z drukarnią. Zapowiadany przez autor termin 1 sierpnia nie został dotrzymany.
Już na samym wstępie mocno zdziwiła nas informacja, zamieszczona na stronie zatytułowej (tzw. stopce redakcyjnej) książki, mówiąca o pochodzeniu zdjęć i grafik wykorzystanych w tej publikacji. Oprócz Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie (ok. 4/5 wszystkich zdjęć pochodzi z tego źródła - odniesiemy się do nich w przyszłości), Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz trzech gazet: Przeglądu Sportowego, Wieku Nowego oraz lwowskiego Sportu nie ma tam żadnych innych informacji. Poza Spisem Treści oraz autorskim Wstępem które są jakby normą, brak także w tej książce wspomnienia (wykazu) jakiejkolwiek bibliografii użytej do napisania tej książki!
Na kolejnych stronach autor wprowadza czytelnika w opis piłkarskich działań Czarnych ze Lwowa, prowadząc merytoryczną narrację opisującą poszczególne wydarzenia czy np. mecze piłkarskie tej drużyny, czasami dodając tylko przypisy, w których wymienia źródła.
Całość źródeł w książce została oparta na 20 gazetach oraz na Sprawozdaniu za czas od zawiązania po koniec roku 1909. I. Lwowski Klub Piłki Nożnej Czarni uzupełnionych Księgą pamiątkową Lwowskiego Klubu Sportowego Pogoń 1904-1939, Lwów 1939.
Większość cytatów, które stanowią ponad 60% treści całej książki, została zaczerpnięta z 4 gazet: Słowa Polskiego, Wieku Nowego, Przeglądu Sportowego oraz lwowskiego Sportu. Tygodnika Ilustrowanego, które uzupełniono pojedynczymi artykułami z takich tytułów prasowych jak: Raz Dwa Trzy, Czas, Gazeta Powszechna, Nowiny, Kurier Lwowski, Gazeta Przemyska, Naprzód, Ilustrowany Kurier Codzienny, Przegląd Przemyski, Nowa Reforma, Illustriertes Österreichisches Sportblatt, Ziemia Przemyska, Gazeta Poranna, Tygodnik Sportowy, Wiadomości Sportowe i Kurier Sportowy.
Pierwszy okres od powstania klubu do odzyskania przez Polskę niepodległości to wiadomości prasowe, znajdujące się w Słowie Polskim i Wieku Nowym. Okres od 1921 roku zdominował Przegląd Sportowy, zaś lata 1922-25 opisano za lwowskim Sportem, zaś czas ligowych występów Czarnych w Polskiej Lidze Piłki Nożnej w latach 1927-29 zaczerpnięto z Wieku Nowego.
Niestety, w najlepszym dla Czarnych okresie ligowym, poza opisami meczów oraz datami spotkań, nazwami rywali oraz końcowym wynikiem uzupełnionymi jeszcze tabelami końcowymi w poszczególnych sezonach ligowych, w publikacji nie znajdują się żadne statystyki meczowe. Brakuje składów, strzelców bramek czy jakichkolwiek innych podsumowań. Krótkie notki biograficzne ligowych piłkarzy zaczerpnięto z opracowań wydawnictwa GiA oraz Wikipedii.
Skąpe w informacje są także krótkie opisy postaci działaczy i mecenasów klubowych oraz dziennikarzy, które ozdobiono głównie ikonografią zaczerpniętą z NAC. Na podstawie dogłębnego sprawdzenia zawartości tej książki, jesteśmy w stanie stwierdzić, że praktycznie w stu procentach przeglądnięta prasa źródłowa pochodzi z zasobów bibliotek cyfrowych, które można znaleźć w internecie. Dla obrony naszego stwierdzenia rodzi się choćby pytanie do autora. Dlaczego cytowanie Sportu ze Lwowa, znakomitej ogólnopolskiej gazety sportowej, wydawanej prze profesora Rudolfa Wacka, zakończył na roku 1925, mimo że ten tytuł ukazywał się do końca roku 1927? Roczniki 1926 i 1927 są dostępne w bibliotekach. Czyżby nie umiał znaleźć tych numerów gazet?
Autor praktycznie nie był w stanie rozpoznać i prawidłowo opisać większości postaci, znajdujących się na zamieszczonych przez niego zdjęciach, gdyż w praktyce są one nie opisane. Brak choćby podstawowej wiedzy w tym zakresie spowodował że zamieszczono w niej kilka zdjęć zespołów, które nie mają nic wspólnego z Czarnymi. Niektóre ze zdjęć opisane konkretnym rokiem zostały pomylone nawet o kilkanaście lat. Takie znalezione błędy zostaną przez nas opatrzone odpowiednim komentarzem. Przedstawiona w publikacji ikonografia dowodzi również, że autor oparł się na bardzo skąpych źródłach. Brakuje zdjęć nie tylko samych sportowców, lecz pamiątek, które znajdują się w archiwach. Autor nie skorzystał z możliwości dotarcia we Lwowie do różnych instytucji i bibliotek, w których znajduje się wiele dokumentów związanych zarówno z: rejestracją i powstawaniem klubu oraz jego codziennym funkcjonowaniem, zmianami nazw, statutami, pismami klubowymi, plakatami oraz innymi pismami dotyczącymi tego lwowskiego klubu.
Nasza ocena wydawnictwa w skali 1/10 wypada więc zaledwie na 3. Nie wynika ona z poziomu napisanej publikacji, lecz z tego że doceniamy że autor podjął się tak trudnego zadania - ocalenia pamięci tak zasłużonego dla sportu polskiego klubu.
Metodologia pracy współczesnych historyków sportu pokazuje zupełnie inne, o wiele dokładniejsze metody badania i przedstawiania źródeł, które w o wiele precyzyjniejszy sposób pozwalają na zdecydowanie bardziej rzetelniejsze opracowanie monografii klubu sportowego. Po zapoznaniu się z już istniejącymi opracowaniami, które opisywały dany temat, powinno się m.in. uzupełniać brakujące informacje i prostować powielane przez dekady błędne zapisy.
Klub Czarni ze Lwowa był zbyt zasłużonym dla polskiego nowożytnego sportu klubem, żeby jego dzieje zostały opisane w tak słabej, merytorycznie publikacji.
W kolejnych odcinkach pochylimy się już nad konkretnymi zapisami w tej książce…
cdn.
redakcja Historii Sportu
