Rozgrywki piłkarskie w Galicji do roku 1914 lata 1912-1914
Związki piłkarskie w Europie Środkowej i Wschodniej w momencie powstania ZPPN
Piłkarskie związki w Niemczech1890 – Bund Deutscher Fussballspieler, działał do 1992 w Berlinie
1891 – Deutscher Fussball-und Cricket-Bund, działał do 1903 roku
1900 – Deutscher Fussball Bund
1903 – pierwsze mistrzostwa ogólnoniemieckie (mistrz VfB Lipsk)
Piłkarskie związki w Austro-Węgrzech
1901 – Česky Svaz Footballovy i Magyar Labdarúgók Szövetsége
1905 – Österreichischer Fussball Verband
Piłkarskie związki w Rosji
1912 – Всероссийский Футбольный Союз
Organizacje na ziemiach polskich
1903 – Verband Stettiner Ballspiel-Vereine
1903 – Verband Breslauer Ballspiel Vereine
1906 – Südostdeutscher Fussball Verband
1908 – Baltischen Rasensport Verband
1910 – Lodzer Fussball Verband
1911 – Związek Polski Piłki Nożnej
1913 – Związek Polskich Towarzystw Sportowych
ZPPN - personalia, zjazdy, członkowie 1912-1914
Członkowie założyciele związku:- Klub Sportowy Cracovia,
- Robotniczy Klub Sportowy Kraków I,
- Lwowski Klub Sportowy Czarni Lwów,
- Lwowski Klub Sportowy Pogoń Lwów.
Na początku 1912 roku członkami Związku Polskiego Piłki Nożnej były następujące kluby
- Klub Sportowy Cracovia,
- Lwowski Klub Sportowy Czarni Lwów,
- Lwowski Klub Sportowy Pogoń Lwów,
- Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków,
- Robotniczy Klub Sportowy Kraków,
- Akademicki Związek Sportowy Kraków,
- Towarzystwo Sportowe Krakus Kraków — Zabłocie,
- Klub Sportowy Polonia Kraków,
- Robotniczy Klub Sportowy Lwowja Lwów,
- Koło Sportowe w Rzeszowie.
I Walny Zjazd odbył się 21.01.1912 roku w Krakowie
- Prezes: Ludwik Żeleński
- Wiceprezes: Ludwik Christelbauer
- Skarbnik: Władysław Rostworowski
- Sekretarz: Lesław Boroński (następnie Wacław Wojakowski)
- Członkowie Zarządu: Antoni Januszewski, Władysław Rostworowski, Kazimierz Hemerling, Aleksander Litwinowicz, Stanisław Kopernicki (delegat do AZF), Karol Liszniewski (delegat do AZF), Zdzisław Jachimecki
- Komisja Rewizyjna: Stanisław Miziewicz, Bronisław Laskownicki, H.Smolecki
II Walny Zjazd odbył się 23.02.1913 roku we Lwowie
- Prezes: Ludwik Christelbauer
- Wiceprezes: Ludwik Żeleński
- Członkowie Zarządu: Władysław Rostworowski, Kazimierz Hemerling, Z.Ritterschild, Mieczysław Orłowicz, Strojek
- Delegaci do AZF: Stanisław Kopernicki, Karol Liszniewski
- Komisja Rewizyjna: Stanisław Miziewicz, Bronisław Laskownicki, H.Smolecki
III Walny Zjazd odbył się 15.02.1914 roku we Lwowie
- Prezes: Ludwik Christelbauer
- Wiceprezesi: Zdzisław Jachimecki, Bronisław Laskownicki
- Członkowie Zarządu: Marceli Jakubowski, Aleksander Litwinowicz, Mieczysław Orłowicz, Józef Stoeger, Bolesław Uminowicz
- Skarbnik: Aleksander Litwinowicz
- Sekretarz: Orest Dżułyński
- Komisja Nadzorcza: Stanisław Miziewicz, W.Stupnicki, Ludwik Tyrowicz
- Komisja Dyscyplinarna: Ludwik Christelbauer, Bronisław Laskownicki, Mieczysław Orłowicz, Józef Stoeger
- Komisja Sportowa: Marceli Jakubowski, Henryk Landau, R.Brzezina, Bolesław Uminowicz, Longin Dudryk
- Delegaci klubów I klasy: R.Brzezina, Henryk Landau, Adolf Schifman (następnie Władysław Szymański)
- Delegat klubów II klasy: Ignacy Rosenstock
- Delegaci do AZF: Karol Engel, Ignacy Rosenstock
Udział Polaków we władzach Austriackiego Związku Piłki Nożnej
1911-13: Stanisław Kopernicki — wiceprezes AZF, 1911: delegat na zjazd FIFA w Dreźnie1912: Stanisław Kopernicki, Karol Liszniewski — delegaci do AZF;
1913: Stanisław Kopernicki i Karol Liszniewski — delegaci do AZF;
1914: Karol Engel, Ignacy Rosenstock — delegaci do AZF
Rozgrywki organizowane przez ZPPN 912-1914
Wymagania stawiane drużynom, sposoby zdobywania klas (kluby I i II klasy)Organizacja rozgrywek klasy I
Próby zorganizowania rozgrywek klasy II
Mecze reprezentacyjne (Galicja, Kraków, Lwów) 1912-1914
LWÓW06.07.1913 Wiedeń Wiedeń II – Lwów 4-0 (3-0)
31.08.1913 Lwów Lwów – Czerniowce 6-2 (4-1)
07.09.1913; Lwów Lwów – Wiedeń II 2-3 (2-2)
08.09.1913; Lwów Lwów – Wiedeń II 1-0 (1-0)
02 i 03.05.1914; Lwów Lwów – Budapeszt odwołane
05.07.1914; Wiedeń Wiedeń II – Lwów 3-0 (3-0)
KRAKÓW
15.06.1913; Kraków Kraków – Wiedeń 0-4 (0-1)
GALICJA
31.08.1913 Kraków Galicja – Morawy/Śląsk 1-2 (1-1)
Sędzia: Dżułyński (Lwów)
Galicja: Schwarz (Wisła) – Bujak (Wisła), Fryc (Cracovia) – Śliwa (Wisła), Bilor (Czarni), R. Traub II (Cracovia) – Prochowski (Cracovia), Dąbrowski I (Cracovia), Kałuża (Cracovia), Olejak (Wisła), Mielech (Cracovia)
Morawy/Śląsk: Pollak (DSV Troppau) - Rotter (DSV Troppau), Heger (BBSV), Georgiades (BBSV) Reichl (BBSV), Mükusch (DSV Troppau), Dlabać “Lady” (BBSV), Maly (DSV Troppau), Knöll (DSV Troppau), Kittler (DSV Troppau), Kusy (BBSV).
Puchar Żeleńskiego 1912-1914
Tym czymś były rozgrywki międzymiastowe. Mecze między dwoma centrami Galicji: Krakowem i Lwowem.
Ich idea pojawiła się zanim jeszcze powstał ZPPN. Najpierw, w marcu 1910 roku, Zarząd Polskiego Związku Sportowego zaakceptował pomysł rozgrywek międzymiastowych Lwów- Kraków, które miały wystartować już wiosną 1910 roku. Meczów nie przeprowadzono, ale pomysłu nie zaniechano. W maju 1911 roku „Słowo Polskie" pisało o takich rozgrywkach, przywołując bardzo wówczas popularne międzymiastowe mecze Wiedeń - Budapeszt czy Wiedeń - Berlin.
Wreszcie w 1912 roku rozgrywki wystartowały. Puchar dla zwycięzców ufundował ówczesny prezes ZPPN, Ludwik Żeleński. To właśnie jego imieniem nazwano rozpoczynającą się rywalizację.
Rozgrywki były nieskomplikowane organizacyjnie, a jednocześnie niosły za sobą największą na ówczesne czasy dawkę emocji sportowych. Lokalny patriotyzm był wtedy bardzo zakorzeniony wśród społeczności. Pamiętano jeszcze pojedynki w obronie honoru i czci. Nie było więc atrakcyjniejszej rzeczy, niż rywalizacja z lokalnym rywalem o palmę pierwszeństwa.
Dzisiaj takie mecze nazywamy świętą wojną. Niosą one ze sobą największą dawkę ekscytacji. Tamte „święte wojny", gdy w zespołach Lwowa grali lwowiacy, a Krakowa - krakowiacy, gdy nie było jeszcze piłkarskich „armii zaciężnych", dawały podniecenie podwójne.
Dlatego mecze Krakowa ze Lwowem nie tylko rozpoczęły na polskich ziemiach rywalizację "o coś", ale z miejsca stały się głównym punktem piłkarskiego sezonu. Na dzień rozgrywek czekali kibice piłkarscy w całej Galicji. W latach 1912-14 to właśnie rozgrywki między Krakowem i Lwowem o puchar ufundowany przez Ludwika Żeleńskiego z Krakowa, jednego z założycieli Związku Polskiego Piłki Nożnej, w pewnym okresie także jego prezesa, były punktem kulminacyjnym sezonu piłkarskiego.
Regulamin tych rozgrywek przewidywał mecze pomiędzy reprezentacjami Krakowa i Lwowa, dwa razy w sezonie, wiosną i jesienią, na przemian, w jednym i w drugim mieście. Puchar zdobyć miała reprezentacja, która wygra trzy razy pod rząd. Remis traktowany był jako przerwanie serii zwycięstw i trzeba było na nią pracować od nowa.
Wobec ciągłej już od lat rywalizacji klubowej między Cracovią i Wisłą w Krakowie, a Pogonią i Czarnymi we Lwowie o miano najlepszego zespołu w Galicji, rywalizacja o puchar Żeleńskiego była grą niejako wyższego szczebla. Taki właśnie status mają gry reprezentacji.Wyrównana rywalizacja klubowa zapowiadała długie i ciekawe boje o nowy puchar. Tak też było w rzeczywistości.
Ramy czasowe książki zamykają temat na roku 1914, choć rozgrywki Krakowa ze Lwowem przeprowadzano w ciągu wielu sezonów, także w niepodległej Polsce. Nie było niespodzianką, że przez pierwsze trzy sezony zdobywcy pucharu nie wyłoniono.
W I edycji w roku 1912, przeciwnicy wygrali na swoich boiskach, Kraków u siebie 3-1, Lwów u siebie 2-1. Był remis i w roku 1913 rozgrywkę zaczynano na nowo.
W 1913 roku Lwów był jednak osłabiony. Czarni, najlepszy wówczas klub lwowski, pozostawali chwilowo poza strukturami ZPPN. Zjednoczone siły klubów krakowskich pokonały broniącą samotnie barw lwowskich Pogoń 7-0. W rewanżu, gdy Czarni już dołączyli do gry, było już tylko 1-0 dla grodu Kraka.
Kraków stanął przed szansą zdobycia pucharu. Jednak wiosną 1914 roku zmobilizowani lwowianie wygrali 3-1 i to oni byli teraz bliżej pucharu. Wybuchła jednak wojna i rozgrywki przerwano. Puchar Żeleńskiego w dalszym ciągu czekał na swojego zdobywcę.
Rozgrywki roku 1912 - mistrzostwa czy nie?
1912-1914 UczestnicyTowarzystwo Sportowe Wisła Kraków (klasa II A)
Lwowski Klub Sportowy Pogoń Lwów (klasa II A)
I. Lwowski Klub Sportowy Czarni Lwów (klasa II A)
Robotniczy Klub Sportowy Kraków (klasa II B)
Akademicki Związek Sportowy Kraków (klasa II C)
Początkowo warunkowo dopuszczono także LKS Lechię Lwów (klasa II C), ale ostatecznie nie znalazła się ona w gronie uczestników zawodów.
Wyniki
21.04.1912 Lwów Pogoń Lwów – AZS Kraków 3-3 (1-2)
01.05.1912 Kraków RKS Kraków – AZS Kraków 0-6 (0-4)
05.05.1912 Kraków Wisła Kraków – Pogoń Lwów 1-0 (0-0)
06.05.1912 Kraków RKS Kraków – Pogoń Lwów 1-4
16.05.1912 Kraków Wisła Kraków – RKS Kraków 4-1 (0-1)
16.05.1912 Lwów Pogoń Lwów – Czarni Lwów 2-2 (2-1)
19.05.1912 Lwów Czarni Lwów – Wisła Kraków 2-1 (1-0)
Tabela
1. Wisła Kraków | 3 | 4 - 6-3 kwalifikacja do klasy I
2. Pogoń Lwów | 4 | 4 | 9-7 kwalifikacja do klasy I
3. AZS Kraków | 2 | 3 | 4-3
4. Czarni Lwów | 2 | 3 | 2-14
5. RKS Kraków | 3 | 0
(fot. zbiory prywatne Janusza Tomaszewskiego)" />
Mistrzostwa Galicji 1913
UczestnicyKlub Sportowy Cracovia Kraków
Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków
Lwowski Klub Sportowy Pogoń Lwów
Do rozgrywek nie dopuszczono Czarnych Lwów, zdyskwalifikowanych za gry z drużynami niezwiązkowymi.
Wyniki
08.05.1913; Kraków Cracovia – Wisła Kraków 2-1 (1-0)
08.06.1913; Kraków Cracovia – Pogoń Lwów 2-2 (1-1)
22.06.1913; Lwów Pogoń Lwów – Wisła Kraków 0-2 (0-0)
14.09.1913; Lwów Wisła Kraków – Pogoń Lwów 2-1 (1-1)
05.10.1913; Lwów Pogoń Lwów – Cracovia 1-1 (0-1)
09.11.1913; Kraków Wisła Kraków – Cracovia 1-0 (0-0)/ 0-5 walkower
Mecz zweryfikowano jako walkower dla Cracovii, z powodu gry w barwach Wisły nieuprawnionych graczy z czeskiej Pragi: Špindlera i Šikla (Sparta Praga) oraz Peka.
Mistrzostwa Galicji 1914
UczestnicyKlub Sportowy Cracovia Kraków
Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków
Lwowski Klub Sportowy Pogoń Lwów
I.Lwowski Klub Sportowy Czarni Lwów
Nowością rozgrywek 1914 roku był fakt, że reprezentant ZPPN miał uczestniczyć w rozgrywkach ogólnoaustriackich zaproponowanych przez AZF. Zarząd ZPPN do propozycji tej ustosunkował się pozytywnie. Ponieważ mistrzostwa ogólnoaustriackie miały odbyć się jesienią 1914 roku, uczestniczyć w nich miał wiosenny mistrz Galicji, czyli najlepsza drużyna po I rundzie rozgrywek 1914 roku
Wyniki
24.05.1914 Lwów Czarni Lwów – Cracovia 0-0 (0-0)
24.05.1914 Kraków Wisła Kraków – Pogoń Lwów 0-1 (0-0)
14.06.1914 Lwów Pogoń Lwów – Czarni Lwów 1-3 (0-2)
14.06.1914 Kraków Cracovia – Wisła Kraków 3-1 (1-0)
21.06.1914 Lwów Pogoń Lwów – Cracovia 0-2 (0-1)
21.06.1914 Kraków Wisła Kraków – Czarni Lwów
W Krakowie, na skutek nieporozumienia co do godziny rozpoczęcia meczu, nie doszło do spotkania. Gospodarze wyznaczyli początek na 18.15. Goście telegraficznie prosili o zmianę godziny na wcześniejszą, gdyż chcieli wyjechać z powrotem wieczornym pociągiem. Nie doszło do ugody, gdyż mecz był wyznaczony o tej porze, ze względu na wyścigi i rozgrywane wcześniej dwa mecze drużyn drugoklasowych. Lwowiacy wyszli na boisko najpierw o 17.00, w przerwie przedmeczu, potem ponownie wraz z sędzią Dżułyńskim (ze Lwowa) o godzinie 18.00. Wisła nie była jednak jeszcze gotowa do rozpoczęcia gry. Sędzia odczekał obowiązujące wówczas 5 minut i odgwizdał walkower dla Czarnych.
Do zakończenia I rundy brakowało tylko wyniku niefortunnego meczu Wisła – Czarni, gdzie oba kluby obarczały się winą za jego nierozegranie, a ich zwolennicy dopisywali 2 punkty zdobyte walkowerem za „ewidentne” przewinienie przeciwników. Z pewnością nastąpiła jakaś spirala nieporozumień między klubami co do godziny rozpoczęcia meczu. Nie jest jednakże prawdą, że jego weryfikacja nie nastąpiła z powodu wybuchu I Wojny Światowej. Zanim „normalne” życie zostało zburzone przez wojenną nawałnicę, sprawy codzienne toczyły się jeszcze przez kilka tygodni bez zakłóceń. Zarząd ZPPN zdążył się więc zebrać 13.07.1914 i w sprawie nie odbytego meczu Wisła-Czarni, wydał komunikat, ogłoszony pod koniec lipca, w którym uznał mecz „za niebyły”.
Meczów II rundy nie rozegrano z powodu wybuchu I Wojny Światowej.
Najważniejsze mecze towarzyskie drużyn galicyjskich do 1914 roku
